DIY Audio Türkiye Forum

[DINZER]

Zaman sorunum ciddi boyutta ve yoğun koşturmaca içindeyim. Ama sonunda kendim için farklı bir tarzda kabin yapmaya karar verdim. Yaklaşık altı aydır üzerinde çalışıyorum ve henüz matematiksel hesaplarını tamamlayamadım, sadece şekilsel olarak nasıl olacağı konusunda belirli bir olgunluğa eriştirdim. Malzemesi de sürücüleri de hazır.

Birden fazla mid sürücü kullanan sistemleri daha çok sevdiğimden D'Appolito tasarımlar denedim, halen de iki prototip üzerinde çalışıyorum. Bu tasarımda ise bir mid-array mantığı kullanarak oldukça geniş bir sahne elde etmeyi, paralel bağlanmış sürücüler yoluyla distorsiyonu azaltmayı hedefliyorum.

Mid sürücü olarak her kanalda 8 adet Jamo/Haes marka 12cm mid-bas kullanmayı hedefledim. Jamo D590 kabinlerinde kullanılıyormuş. Bu kabinin tiz sürücüleri de elimde ama açıkcası Adisa'dan aldığım High-End Peerless sürücüler daha çok hoşuma gitti.

Biraz yüksekçe tasarladığım kabinin kaliteli su kontrasından çokgenli şekilde yapımını tasarladım. CNC ile çok daha maliyetli olacaktı, belki daha sonra deneyebilirim ama düz panellerle yapmayı düşündüğüm bu tarz daha çok hoşuma gitti.

Bas kabini için ise birkaç olasılık var, derin baslar için istediğim frekans bandına inebilen sürücü bulamadım. Açıkcası ScanSpeak almak isterdim ancak fiyatları benim için biraz yüksek. DIY maliyeti hazır sistemlere yaklaşınca cazibesini kaybediyor açıkcası, ikinci el olarak satıp yükseltim yapma şansı da kalmıyor. Bu yüzden çeşitli alternaitflerden birini seçeceğim ama büyük olasılıkla elimdeki 12" Technics kağıt konlu hoparlörleri çifter çifter kullanacağım. Aslında ev tipi sistemler için geliştirilen bu hoparlörlerin geniş konları ve oldukça hafif konları, foam/köpük süspansiyonları ile oldukça hızlı cevap verebiliyorlar.

Henüz simulasyonlarını yapmadım. Birden fazla tiz sürücüsü de kullananlar da var ama açıkcası uygun fiyata dalga boyu sorununu aşacak tiz sürücüsü bulamadım.

Sayın hoparlör,
Mid-array konsepti diy uygulamalarına sınırlı bütçesi olanlar için doğru bir seçim değildir.
Aynı parayla daha kaliteli 3 yollu uygulamalar yapabilirsiniz.
Sahne konusuna gelince U baffle open baffle konseptlerini öneririm; ama iyi sürücülerle

Tamamladığım hoparlörümü yakın bir zamanda bir başlık altında anlatacağım o zaman bu konuları daha detaylı tartışılır

[DINZER]

Doğrusu böyle bir işin içine girerken başıma neler geleceğini tahmin ediyordum. Ama tasarım konusu gittikçe zorlaşan bir konu haline geldi. Tabiki en zor konu istediğimiz gibi sürücüler (hoparlörler) bulabilmek. Neden bu kadar zor bir konu, çok fazla hoparlör mü lazım, parası mı çok geliyor?

Herşeyden önce doğrusal diziler halinde hoparlörleri kullanmanın en büyük avantajlarından birisi düşük maliyetli sürücüler kullanabilmek. Sayı fazla olunca yine belirgin bir maliyet tutuyor, buna bir de tasarımın kabine yerleştirilmesi, hesaplanması, testleri de eklenince sadece delilerin girişeceği bir proje haline geliyor. İnanın evin salonuna devasa boyutlarda kabinler koyup gelenlere hava atmaktan öte bir iş. Yoksa bir çift 18"/46cm bas hoparlörü alıp 7 kat aşağı ve de 7 kat yukarısını titretip inletmek çok daha kolay, bir de super-tweeter tarzı birşeyler eklersek seçim otobüslerinin iğrenç ses tonunu bastıracak kadar silahı da elde etmiş oluruz.

Bu tür tasarımların belirgin iki büyük avantajı var. Birincisi çok sayıda sürücüyü en distorsiyonsuz seviyede sürerek tek hoparlör yerine daha büyük ses enerjisi elde etmektir. Sonuçta hoparlörler fiziksel enerji üretirler ve fiziki şartlara göre üretimleri de değişir, bu değişimleri bazen algılarız bazen de duymayız bile. Bobinleri fazla ısınmadan, süspansiyonlarını zorlamadan en optimum seviyelerde dinleme şansı elde ederiz, zaten hoparlör teknik ölçümleri 1m mesafeden 1W güç ile yapılmaktadır.

İkinci olarak da asıl büyük avantajları olan çok geniş sahne alanıdır, yani oturma şeklinizi değiştirseniz bile sanki büyük bir sahnenin önünden dinliyormuşcasına müzik dinlersiniz. En keyifli yanı da budur yani. Elektrostatik hoparlörü olan şanslı insanlar, özellikle Türkiye'de olanlar, hele hele bir de bizim forumda yer alanlar bu sahne keyfini çok iyi bilirler.

Şu kadarını söyleyeyim bu sahneyi aslında sanal gerçeklik ortamı olarak sunulan ev sineması sistemlerinden alamazsınız, bu sistemlerde belki bir orkestranın ortasında müzik dinliyormuş gibi bir "efekt" alabilirsiniz ama kim bir orkestra sahnede müzik yaparken aralarında dolaşır ki? Geçersiniz karşılarına öyle dinlersiniz, işte stereonun halen kıral olmasının da nedeni de budur. Bazı akla ziyan amcalar yaptıkları sistemleri ev sineması için de kullanmışlar, buna bir itirazım yok, gereğinden fazla gerçekçi olacaktır eminim.

Peki bütün bu avantajların yanında en büyük dezavantaj nedir? Üç tane yerine 50-60 tane delik açmak zorunda kalacaksınız, bu bir, çok emek isteyen bir iş. Ama asıl sorunumuz şudur: Kullanacağımız orta ses hoparlörlerinin merkezleri arasındaki mesafe, bu hoparlörlerin sorunsuz verebilecekleri en yüksek ses frekansını da belirlemektedir. Bu frekanstan yukarısını hoparlör doğrusal bir düzlemle ışınlayacaktır, çarpışan ses dalgaları birbirlerini yok edecektir. Halbuki biz sesin daha geniş açıda yayılmasını hedefliyoruz. Yani kural iki hoparlörün çalışma frekansına denk düşen dalga boyu, hoparlörlerin merkezden merkeze mesafelerinden daha az olmalıdır.

Örnek vermek gerekirse, eğer 14cm çapında orta ses hoparlörlerimiz varsa ve bunları kenarları birbirine değecek şekilde monte edersek, bu durumda merkezden merkeze 14cm mesafe olacaktır. 14 cm dalga boyu olan frekans ise 2428,5 Hz ise, demek ki biz orta sesleri en fazla 2428Hz öncesinde, 2,4 KHz gibi kesecek gibi filtremizi tasarlamalıyız.

Aynı ses sinyalini birden fazla sürücüyle vermenin dezavantajları da vardır. Özellikle ev ortamı gibi küçük hacimlerde
Bu sistemler yakından dinlenirse hayal kırıklığı yaşamak büyük olasılıktır. Çünkü,
Sürücülerin dinleyiciye olan uzaklık farklılıkları görece önemlidir ve icra kalıtesini düşürür

İlave olarak bu konseptteki aşırı yansımalar detayları bozar

[hoparlör]

Bu konuyu araştırmanızı öneririm. Söyledikleriniz "line array" kavramını bilmediğinizi sadece yorumladığınızı gösteriyor, özellikle de detaylar konusunda.

Hiçbir sistem de "yakından" dinlenmez, dinleme alanında dinlenir, "çok sürücülü" sistemlerin de avantajı bu dinleme alanının klasik sistemlere göre çok daha büyük olmasıdır. Yansımalardan da daha az etkilenir, tek noktadan ses yayını yapan klasik tasarımların aksine.

Bu biraz farklı bir konu, akustik özellikler farklı kılıyor konuyu, bu yüzden de ev için de çok sürücülü sistemler tasarlanıyor, özellikle DIY bu konuda daha revaçta. Markalar fazlaca pahalıya geliyor.

[Ersoy]

http://www.gryphon-audio.dk/
Sırasıyla aşşağıdakileri seçin.

Produtcs Speakers Poseidon.

Bu hoparlörleri dinleme şansım oldu. Ama sesin nasıl olduğunu tarif edemiyorum.

[Hazar]

Türkiye'de Murat Çuhadaroğlu'nda var imiş.

[hoparlör]

Teşekkürler

Bu Danimarkalıların ses sistemleri konusunda ne manyak bir millet olduklarını seneler önce Dantax diye bir firmanın boru şeklinde, daha doğrusu tüp hoparlörlerini yakın bir arkadaşım alınca farketmiştim. Farkettiğim günden beri de her zaman yeniliklerle bu durumlarını korudular. Bu Gryphon da aynen öyle bir marka imiş Class A amfilerinin tasarımı felan derken bu hoparlörlerle işi pişirmişler.
Doğrusu ön panelin kavisli yapılması konusunda epey uğraş verdim. Mesele sadece marangozluk becerileri ya da fiber ya da alüminyum panel yapmak değil. Aynı zamanda bu sisteme yakışır crossover tasarlamak ve gerçekleştirmek de DIY işinin ötesine geçebiliyor. Nitekim halen bekliyorum, çok tiz sürücülü sistemden tek tize razı oldum, gene de çok iş var. Tercihim pasif yerine aktif filtre yapmak, ses farklılaşıyor ama pasif filtre malzeme fiyatı yapacağım en kaliteli amfilerden çok daha fazla oluyor.

[DINZER]

Bu konuyu araştırmanızı öneririm. Söyledikleriniz "line array" kavramını bilmediğinizi sadece yorumladığınızı gösteriyor, özellikle de detaylar konusunda.

Hiçbir sistem de "yakından" dinlenmez, dinleme alanında dinlenir, "çok sürücülü" sistemlerin de avantajı bu dinleme alanının klasik sistemlere göre çok daha büyük olmasıdır. Yansımalardan da daha az etkilenir, tek noktadan ses yayını yapan klasik tasarımların aksine.

Bu biraz farklı bir konu, akustik özellikler farklı kılıyor konuyu, bu yüzden de ev için de çok sürücülü sistemler tasarlanıyor, özellikle DIY bu konuda daha revaçta. Markalar fazlaca pahalıya geliyor.

Tamam sonuçta bu keyif meselesi bunun yapmak isiyorsunuz
bu sistemin bir iyi yönü sürücülerin zorlanmaması, düşük yükte çalışmaları sonucu göree yüksek performans göstermeleri
Biraz kaslı bir anfi gerekecek

Line array lerle ilgilil detaylı dökümanlarım bir yerlerde,.. bulabilirsem iletirim
kolay gelsin

[fatihcol]

Aynı ses sinyalini birden fazla sürücüyle vermenin dezavantajları da vardır. Özellikle ev ortamı gibi küçük hacimlerde
Bu sistemler yakından dinlenirse hayal kırıklığı yaşamak büyük olasılıktır. Çünkü,
Sürücülerin dinleyiciye olan uzaklık farklılıkları görece önemlidir ve icra kalıtesini düşürür

İlave olarak bu konseptteki aşırı yansımalar detayları bozar

Merhaba dinzer. kırmızıyla işaretlediğim cümlene ekleme yapmak durumundayım, Senin paylaştığın dıy için bu geçerli, kırmızıya evet, çünkü ayrılmış yollar(way) faz döngülerini çoğaltacağından seste sıkıntılar oluşturur.

Fakat aynı yoldan(way) adeti çoğaltılmış hoparlörler grup gecikmesinin düşmesine ve ayrıntıların artmasına sebeb olur. 7kHz e kadar her sürücü için çoklama tekniği iyi sonuç verir. Fakat tw tolu için adet attırmak yanlıştır.

Ayrıca bu başlıkta paylaşılan bütün kabinler başarılı örneklerdir. Sıkıntı oluşturacak nokta ise; hacim veya mesafe arttrımıyla ilgili çalışmalar aynı başlıkta paylaşılmıştır. Yani açık hava hoparlörü ile akustik hoparlörün aynı anda resimlenmesi amacını aşıp, kafa karışıklığı oluşturabilir.

Paylaşım için teşekkürler.

[hoparlör]

Sayın hoparlör,
Mid-array konsepti diy uygulamalarına sınırlı bütçesi olanlar için doğru bir seçim değildir.

Evet, sınırlı bütçeyle olmaz, ama bunun başlıkla ne ilgisi var anlamadım. Düşük bütçeli ev sistemleri demiyoruz ki

Aynı parayla daha kaliteli 3 yollu uygulamalar yapabilirsiniz.

Mümkün, 3 yollu uygulamalar da yapıyorum, aynı kalitede olabilir mi, işte orası tartışılabilir. Ancak çok sürücülü sistemler çok pahalı hoparlörler yerine daha makul fiyatlı sürücülerle yapılıyor. Amaç farklı, eğer line-array yaklaşımına bakarsanız kullanılan hoparlörler en az distorsiyonla ve kapasitelerinin çok altında sürülürler. 16 hoparlörün yaptığını tek bir hoparlörle yapmaya kalkınca elbetteki o hoparlörün kalitesi daha yüksek olmak zorundadır. Ama 16 hoparlör kullanmanın sadistçe bir zevkten çok daha öte getirileri olduğundan tek bir hoparlöre göre tercih ediliyor.

Sahne konusuna gelince U baffle open baffle konseptlerini öneririm; ama iyi sürücülerle

Open baffle dinleme ortamına çok bağımlı, şahsen denedim, geniş ön pnael ile de güzel sonuçlar veriyor, ama benim kişisel tercihim değil.

Tamamladığım hoparlörümü yakın bir zamanda bir başlık altında anlatacağım o zaman bu konuları daha detaylı tartışılır

Tamamladığınız hoparlör altındaki tekerlekleri saymazsak oldukça güzel görünüyor. Ama bu tamamen ayrı bir tasarım yaklaşımı, tercih sizin. Biliyorsunuz farklı yaklaşımlar var hangisi daha iyidir dersek "benim sevdiğim" deriz

[hoparlör]

Tamam sonuçta bu keyif meselesi bunun yapmak isiyorsunuz

Evet yapmak istiyorum, beklememin tek nedeni de tizler konusunda tek veya çoklu kararını henüz vermemiş olmam. En az 12 tane, tercihen 16 tane sadece "dome" büyüklüğünde, yani ön paneli en aza indirgenmiş tweeter bulabilirsem, daha doğrusu bizim memlekete uygun fiyata getirtebilirsem istediğim olacak. Ya da altışar tane ribbon alırsam da olur. Ama açıkcası sadece tizlere bir servet vermek istemiyorum, sonuçta iki tane ScanSpeak Revelator parası ama bu parayı vermeye değmeyeceğine inanıyorum. Yani sonuçta yapacağım şeyden değil de bu tip minik dome'lara bu kadar para vermek işime gelmiyor. Bir zamanlar Karaköy'e düşmüş ama kaçırmışım. Tek tiz kullanmak tam line-array mantığında değil, ortadaki tek tizin biraz horn tarzında lens ile kullanılması ses yayılımı dengeliyor ama kararsızım.

bu sistemin bir iyi yönü sürücülerin zorlanmaması, düşük yükte çalışmaları sonucu göree yüksek performans göstermeleri

Evet, aslında nispeten ucuz hoparlörlerle yüksek kaliteli ses elde edilebilmesinin püf noktası da budur.

Biraz kaslı bir anfi gerekecek

Evde 3000W rms amfi çıkışı sağlayacak herşeyim var, sadece kutuları eksik
Nico Ras tasarımları hazır bekliyor.

Line array lerle ilgilil detaylı dökümanlarım bir yerlerde,.. bulabilirsem iletirim
kolay gelsin

Sevinirim. Yaklaşık iki yıldır diyaudio.com başlıkları dahil bu konuda ticari/akademik/DIY epey döküman topladım, inceledim, çeşitli sistemleri dinledim, denemeler yaptım. Umarım sonuca ulaştırırım.